Sint Jozef en Meijel omarmen hun dementievriendelijke belevingstuin

We hebben samen een unieke tuin ingericht zoals we zorg verlenen

Sint Jozef in Meijel is een kleinschalige, lokale zorginstelling met veelal dementerende bewoners. Tussen 2018 tot 2020 realiseerde Sint Jozef een nieuwbouw, aanbouw en verbouw en in het verlengde daarvan is er vanaf 2020 gewerkt aan een unieke belevingstuin voor haar bewoners. Chantal Pernot was als projectsecretaris mede verantwoordelijk voor het projectmanagement van de bouw én de bijzondere tuin die is verzorgd door Noord Limburgs Groen.

Belevingstuin of Psycho Geriatrische tuin

“Een tuin voor dit type zorg ontwerpen en inrichten is een vak apart,” vertelt Chantal. “Zo is er nieuwe wet- en regelgeving die vraagt dat bewoners zich vrij moeten kunnen bewegen zowel binnen als buiten. Dat alles uiteraard veilig.

In essentie komt de belevingstuin tegemoet aan 3 behoeften van mensen met dementie: zintuiglijke prikkeling, activiteiten en oriëntatie. De nabijheid van groen kan een ontspannend effect; de zintuigen als ruiken, horen, zien, voelen en proeven worden geprikkeld en het doen van activiteiten worden gestimuleerd. Hierbij wordt gebruik gemaakt van natuurlijke elementen, zoals bomen, struiken, kruiden, bloemen en water en van tast- en bewegingselementen. Voor mensen met dementie, vooral in een vergevorderd stadium, is zintuiglijke waarneming vaak de enige manier om te ervaren. Op deze manier worden ze zich bewust van de wereld om hen heen. Om te zorgen dat deze positieve effecten optreden, is er wel veel aandacht nodig voor toegankelijkheid, overzichtelijkheid, veiligheid en rustplekken. Het is ook van belang te letten op de padenstructuur en kleur van de stenen (contrast). Bredere paden met een duidelijk eindpunt, zoals een zitbankje, stimuleren de overzichtelijkheid. Juist door betekenisvolle elementen aan het begin, in het midden en aan het einde van een loopcircuit te plaatsen is ‘dwalen’ te veranderen in ‘gericht lopen’. De oriëntatie wordt vergroot indien er herkenbare elementen worden toegevoegd aan de belevingstuin. Bijvoorbeeld een hark of schepje bij de groentetuin, een bushalte bij een bankje.” Al met al een hele uitdaging dus.

Het eindresultaat

Een betekenisvol en inspirerend project

Rob Vercoulen van Noord Limburgs Groen onderkent deze uitdaging. “Een project zoals deze belevingstuin vraagt op heel veel punten oplettendheid en afstemming. Daarom hebben we veel aandacht besteed aan het projectmanagement, draagvlak en communicatie én aan het betrekken van het dorp en lokale ondernemers. Bovendien hebben we in Ruud Haast en Rick Janssen van ons partnerbedrijf Herman Vaessen een uitstekende partner gehad op het gebied van ontwerp en realisatie. Door die samenwerking konden we het beoogde totaalplaatje kwalitatief hoogwaardig realiseren. ” En dat is heel goed gelukt volgens Chantal. “Zowel het proces als de tuin waarin dat heeft geresulteerd, zijn helemaal afgestemd op de gebruiker en haar omgeving. Dat maakt het een hele betekenisvolle tuin. Ook is het een inspiratiebron voor andere zorgorganisaties die nu al regelmatig vragen of ze een kijkje kunnen komen nemen.”

Tuin vol Peelgeluk

Eerlijk is eerlijk, de tuin is een plaatje. Aan alles is gedacht. Bewoners kunnen de tuin zelfstandig in, er is ieder moment van het jaar iets in bloei, er zijn kweekbakken voor bewoners, een bijenhotel, waterpartij, een loopbrug en een grote overkapping. Kers op de taart is de ‘couleur locale’. Het landbouwleven uit de regio is zichtbaar en turf en dennenbomen zorgen voor de echte Peelsfeer. Of zoals ze het in Meijel zeggen: voor het Peelgeluk. Dat wordt nog eens versterkt door de bordjes in het Méélse dialect.

Beeldende communicatie sleutel tot succes

Die tuin is echt het resultaat van creativiteit en continue communicatie. “Noord Limburgs Groen heeft heel goed ingeschat dat dat de sleutel naar succes was,” vervolgt Chantal. “We hebben een projectteam samengesteld met daarin verpleegkundigen, leden van de cliëntenraad en vanuit ons projectmanagement. Daardoor ontstond er, met de nodige kennis en ervaring op het gebied van dementie, een plan dat heel dicht bij onze bewoners en onze visie – hier voel ik  mij thuis-  is gebleven. Vervolgens heeft Rob de touwtjes strak in handen genomen waardoor ik als projectmanager ruimte kreeg om fondsen te werven voor de realisatie van de tuin en alle lokale elementen daarin. Ook in de communicatie binnen de organisatie, met sponsoren en met het dorp te werden we ondersteund door Noord Limburgs Groen. Onder andere met prachtige visualisaties van hoe het zou gaan worden. Er was zelfs een ‘by night versie’ voor de donkere decemberperiode!” Dát proces kon ook niet anders dan leiden tot een prachtig resultaat. “Het geschetste plaatje is nu werkelijkheid en mensen vinden het prachtig. De tuin is die veilige groene plek geworden die écht bijdraagt aan het welzijn van onze bewoners. En dat op een manier die echt past bij Sint Jozef en Peeldorp Meijel,” besluit Chantal enthousiast.